بتن پاشی یا شاتکریت فرآیندی است که در آن بتن با فشار هوا به سطح مورد نظر اسپری می شود. امروزه برای مقاوم سازی و تعمیر سازه های بتنی استفاده بسیاری از بتن پاششی می شود. فرآیند شاتکریت به دو شکل تر و خشک انجام می شود.
کاربرد بتن پاشی در تقویت سازه های بتنی
تاثیر عوامل محیطی از یک سو و استفاده نا به جا از سوی دیگر به مرور زمان باعث از هم گسیختگی بتن به کار رفته در سازه ها می شود. از این رو مقاوم سازی و تقویت سازه های بتنی همواره باید مورد توجه قرار گیرد. چه سازه های در حال ساخت و چه آن هایی که در گذشته ساخته شده و به اتمام رسیده اند. در واقع هر سازه ای بتنی هرگز نباید به حال خود رها شده و نیازمند بازرسی دوره ای می باشد.
استفاده از روش بتن پاشی برای تعمیر یا مقاوم سازی سازه های بتنی مزایای بسیاری دارد. از جمله:
- در این روش نیازی به قالب گیری یا متراکم کردن بتن وجود ندارد.
- سرعت کار بسیار بالا رفته و مقاومت های سریع و زودرس امکان پذیر می شوند.
- با این روش امکان اجرای بالا سر نیز فراهم شده و به کارگیری لایه های پیوندزا نیز ممکن می شود.
البته این نکته را نیز در نظر داشته باشید کاربرد بتن پاشی در تمامی پروژه های مقاوم سازی یا تعمیر یکسان نیست. در واقع بسته به ساختار پروژه تاثیر بتن پاششی برای ایجاد مقاومت در سازه متفاوت است. چنانچه از روش شاتکریت برای تعمیر سازه های قدیمی استفاده شود نوعی ملات تعمیری به مکان مورد نظر پاشیده می شود.
این ملات باید چسبندگی لازم را داشته تا حداقل برگشت بتن را داشته باشیم. اما در پایان چه برای مقاوم سازی پروژه های در دست ساخت و چه پروژه های تعمیری محصول نهایی مقاومت بیشتری نسبت به قبل خواهد داشت.
کاربردهای بتن پاشی برای ترمیم بناهای قدیمی
همانطور که گفته یکی از کاربردهای شاتکریت اسپری کردن ملات ترمیمی بر روی سازه هایی است که چند سالی از عمر آنها گذشته و نیاز به مقاوم سازی دارند. اما استفاده از این روش مزایای بسیاری دارد. از جمله:
- مانع از فرسایش خاک شده و یک لایه محافظتی بر روی لایه اولیه ایجاد می کند. (این مورد بیشتر در تونل ها کاربرد دارد.)
- با استفاده از بتن پاششی می توان معادن را ایمن و مقاوم سازی نمود.
- این روش باعث پایداری سازه های زیرزمینی و شیب های شنی و خاکی می شود.
کسانی که در زمینه ساخت و ساز فعالیت دارند می دانند یکی از روش های مقاوم های کردن سازه های بتنی اضافه کردن یک عضو بتنی جدید به قسمت های قبلی است. به این عضو جدید اصطلاحا ژاکت بتنی می گویند. یکی از روش های ایجاد این ژاکت، استفاده از بتن پاششی است. این روش نسبت به روش قالب بندی امکانات و هزینه کمتری نیاز دارد. سریع تر نیز انجام می شود.
یکی دیگر از کاربردهای بتن پاشی ساخت دیوارهای برشی است. این نوع دیوارها بر روی دیوارهایی ساخته می شوند که دارای مصالح بنایی هستند. البته ذکر این نکته ضروری است که استفاده از روش خشک یا تر بتن پاشی بستگی به سازه و محل و مکان مورد استفاده دارد. برای برخی کاربردها استفاده از روش تر و برای برخی دیگر روش خشک مناسب تر است.
در روش بتن پاشی خشک هیچ گونه کنترلی بر روی آب اختلاط بتن وجود ندارد. چون ملات به صورت خشک به سطح مورد نظر پاشیده شده و سپس بر روی آن آب اسپری می شود. اما در روش تر چنین مشکلی وجود ندارد. ریزش بتن پس از پاشیدن در روش خشک خیلی بیشتر از تر است. از این رو به نظر می رسد شاتکریت به روش تر کارایی بیشتری نسبت به روش خشک دارد. اما این نکته را نیز در نظر داشته باشید که هزینه صرف شده برای تجهیزات و نگهداری بتن پاشی تر تقریبا دو برابر خشک است.
